*Από το προφίλ του Βασίλη Ζηλάκου στο FB
Ένα σημείωμά μου (ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ, ΤΧ.190) για την τελευταία ποιητική συλλογή του Βασίλη Κουντζάκη, ενός εκ των πιο γόνιμων και ειλικρινών δημιουργών της γενιάς μου, που εξέδωσε προχθές ένα πολύ ενδιαφέρον τετράπτυχο με τα πιο τελευταία ποιημάτά του (MNHMEIA EΠAΦΗΣ), αλλά κι ένα μικρό εργάκι που είχα φτιάξει σε χαρτί πριν πέντε χρόνια και το οποίο του είχε αρέσει πολύ.
Αγαπητέ Βασίλη, συγχαρητήρια για τη νέα έκδοση
ΠΟΙΗΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ
ΤΟ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΚΑΘΙΣΜΑ είναι η τελευταία ποιητική συλλογή του Βασίλη Κουντζάκη(γεν. 1983) και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εκάτη. Προηγήθηκε η συλλογή "Δίχως όνομα το 2015 από τις ίδιες εκδόσεις. Το βιβλίο περιλαμβάνει 27 ποιήματα. Ένα σύντομος κατάλογος σημειώσεων όπου ο ποιητής αναφέρει δάνεια και παραφράσεις στίχων, αγνώστων ελλήνων ποιητών, ολοκληρώνει το βιβλίο. Στεκόμαστε σ’ αυτό το σημείο για να δείξουμε τόσο τη δεοντολογική εντιμότητα του γράφοντος όσο και την ποιητική του «μόρφωση» που αναδιπλώνεται γύρω από την αφανή μα φορές ανεκτίμητη εγχώρια ποιητική παράδοση. Όταν αυτή η μαθητεία δεν γίνεται δογματικός προσανατολισμός αλλά δημιουργική συνιστώσα, μαρτυρά σοβαρότητα , ειλικρίνεια και αυτογνωσία, πόσο μάλλον όταν ο αλιέας ποιητής ανοίγεται πέρα από τα χαρτογραφημένα ύδατα των «γνωστών» ποιητών που με πιθανή εξαίρεση τον Καβάφη και τον Καρυωτάκη «επιβλήθηκαν» στην κοινή συνείδηση εξαιτίας των διαφόρων αιτημάτων του έθνους για πνευματική αναμόρφωση. Άλλωστε το επιτάσσει αυτό η ιδιοσυγκρασία του Β.Κ. που δεν αγαπά να εμφιλοχωρεί σε «υψηλές» μυθολογίες, όπως αυτές σμίλεψαν και διατράνωσαν κάποιες παλαιότερες ποιητικές γενιές αλλά στο βίωμα. Στη σύλλογή του συναντάμε κάτι από την μυστηριακή αισθαντικότητα του Ασλάνογλου, τον εσωτερικό μονόλογο του Βαρβέρη, του Μαρκόπουλου την επιμονή στην αστική και ανθρωποκεντρική γεωγραφία , ενώ το χρονικό ενός Ιωάννου γίνεται εδώ ποίημα. Το βίωμα όμως που προτάσσει δεν εγκιβωτίζεται στην ερωτική διαλεκτική ή πράξη, εν πολλοίς απόρροια της σκηνοθετικής δεινότητας του ποιητή, αλλά γίνεται ψυχική (και λιγότερο διανοητική) αναμέτρηση με την βαθιά μας ύπαρξη.
Η μοναξιά, ο κατατεμαχισμένος εαυτός, η νοσταλγία της πληρότητας, η (αστική) περιπλάνηση, η απώλεια μέσα στο χρόνο, η αβέβαιη οδοιπορία για παλινόρθωση είναι κυρίαρχα μοτίβα, το κρυμμένο, το ολότελα και για πάντα χαμένο και το μακρινό σημεία επόπτευσης του ποιητή. Μέσα σε όλα αυτά ο άνθρωπος ορίζεται ως μια φευγαλέα μετάβαση από το πλήρες στο κενό. Παραθέτουμε εδώ ορισμένα κοινά «σημεία». 1. Η ελλειπτική φράση του στίχου που οδηγείται σε αναγκαία παύση έτσι ώστε να ιχνογραφείται η ασθμαίνουσα και αγωνιούσα ψυχολογία του υποκειμένου. 2. Η διαλεκτική, απουσία διαλόγου, ανταλλαγή μεταξύ ενός «εγώ» και ενός «εσύ» . 3.Μία σχεδόν συλλογιστική αναδίπλωση του ποιητικού κράματος. 4. Η έντονη αισθητοποίηση των εικόνων μέσω ικανότατων μεταφορών και παρομοιώσεων . 6. Η εσωτερίκευση των εξωτερικών εμπειριών που διαπεραιώνεται ξανά στο χώρο και τούμπαλιν δίχως όμως η σήμανση αυτών των εμπειριών να δίνει εύκολα τη σκυτάλη στην αφήγησή τους. 7. Οι λεπτεπίλεπτες και ιδιαιτέρως επιδέξιες μεταβάσεις μεταξύ αντίθετων καταστάσεων. 8. Η απουσία σωτηριολογικών σχημάτων έτσι ώστε η κάθαρση να επισυμβαίνει μέσα από το ίδιο το τραγικό σημαινόμενο αλλά και τη διαδικασία της γραφής.9. Η μεταγραφη της πράξης και της εξωτερικής γεωγραφίας σε εσωτερικό βίωμα. Ο Κουντζάκης σκηνοθετεί εκ των ένδον.
Η ειλικρίνεια καθώς και ο αυστηρός έλεγχος της εικόνας (και της μεταχείρισής της ποιητικά) με γνώμονα την ένταση και την μετάπτωση του αισθήματος είναι οι σημαντικότερές αρετές του βιβλίου. Έχει κανείς την εντύπωση ότι το ποίημα δεν θα μπορούσε να γραφτεί διαφορετικά. Κυρίως καταστέλλεται ο υποκειμενισμός και η εγωκεντρική δυσχέρεια που πλήττουν θανάσιμα την ποίηση, δεν χάνεται όμως το υλικό κομμάτι της δημιουργίας αφού ο Β.Κ. δεν υπηρετεί το ποίημα με αφηρημένες λεκτικές υπεκφυγές. Αντιθέτως έχουμε να κάνουμε με έναν ποιητή των μεγάλων συναισθημάτων, κάτι το σπάνιο δηλαδή στις μέρες μας. Το σημείο της διάκρισής του είναι ότι διαθέτει γνήσια ποιητική ενόραση και επιδεξιότητα στο να εναρμονίζει το ρήμα με το συναισθηματικό ζώπυρο χωρίς επιτηδεύσεις, αισθητισμούς, φλυαρίες και ψευτιές.
Αυτή η ποίηση, βαθύτατα υπαρξιακή, που ωστόσο δεν υποκύπτει σε φιλοσοφικούς λυρισμούς ευρωπαϊκών ψευδομεταγγίσεων, είναι κατά την ταπεινή μου γνώμη η αρτιότερη σύγχρονη μαρτυρία βιωματικής ποίησης.
Βασίλης Ζηλάκος
